TUGASAN SYW502
TAJUK : PENDEKATAN PEMBANGUNAN INSANIAH TERHADAP ISU TRANSGENDER DALAM KALANGAN MASYARAKAT
Pendahuluan
Pada 7 November 2014, Mahkamah Rayuan Putrajaya memutuskan larangan ke atas
lelaki yang beragama Islam untuk berpakaian wanita bercanggah dengan perlembagaan
Malaysia. Secara tidak langsung, golongan transgender telah mengiktiraf orang
berbangsa Melayu dan beragama Islam untuk berpakaian dan berkelakuan seperti
wanita dalam khalayak ramai. Di Malaysia, statistik melaporkan pada tahun 2001,
lapan puluh peratus daripada golongan transgender adalah yang beragama Islam
(Teh, 2001). Timbul persoalan bagaimana hal ini boleh berlaku sedangkan dalam
al-Qur’an, Allah SWT telah melarang perbuatan ini. Menurut hadis sunan Abu
Dawud, diriwayatkan oleh Abu Hurairah r.a,
‘Rasulullah SAW mengutuk lelaki yang menyerupai wanita dan wanita yang
menyerupai lelaki’
(Riwayat
Abu Hurairah : 4807)
Namun, persoalannya, apakah penyebab yang menyebabkan terjadinya perkara
seperti ini? Bagaimanakah caranya untuk mengatasi masalah ini?
Artikel ini bertujuan untuk menjawab persoalan yang dikemukakan di atas. Secara
umumnya, artikel ini bertujuan untuk mengkaji golongan seksual minoriti di Malaysia.
Secara khususnya, artikel ini bertujuan untuk membawa pendekatan pembangunan
insaniah ke atas isu transgender di Malaysia. Artikel ini dibahagikan kepada
tiga bahagian. Bahagian pertama pendahuluan, bahagian kedua isu transgender dan pendekatan pembangunan insaniah dan yang terakhir bahagian ketiga merupakan rumusan untuk keseluruhan artikel ini.
Definisi transgender
Transgender boleh didefinisikan
sebagai seseorang yang percaya bahawa diri mereka sendiri tidak memiliki sifat
jantina yang sebenar (Jabatan Kehakiman Syariah Pulau Pinang).Transgender boleh
juga dikatakan merujuk kepada kedua-dua jantina iaitu, lelaki yang ada kemahuan
untuk menjadi wanita, dan wanita yang ada kemahuan untuk menjadi lelaki (Teh,
2001). Menurut Page (2013), Stryker (2008) dan, Teh (2002) transgender ialah
perkataan yang mempunyai maksud yang umum bagi “penukaran jantina”. Ia lebih
bermaksud seseorang lelaki atau wanita pada asalnya, mempunyai keinginan untuk
menjadi jantina yang berlawanan dengan memakai pakaian jantina berlawanan,
mempunyai perwatakan berlawanan, tanpa membuat atau telah melakukan penukaran
jantina. Transeksual pula menurut Stryker (2008), transgender yang telah
melakukan pembedahan plastik serta makan pil-pil hormon, dan berusaha
sepenuhnya untuk menukarkan jantina daripada yang jantina asal. Dengan erti
kata lain, transeksual ialah keinginan lelaki atau wanita menjadi jantina yang
berlawanan sehingga mencapai kemuncak menukar jantina dengan melakukan
pembedahan plastik penukaran jantina, memakan pil hormon dan sebagainya. Walau
bagaimanapun transeksual berbeza dari transvesitis yang merujuk kepada lelaki
yang hanya berpakaian seperti wanita (mak nyah).
Isu Transgender di Malaysia
Peningkatan golongan transgender di Malaysia semakin hari semakin
meningkat. Hal ini boleh dirujuk kepada statistik yang dibuat oleh badan bukan
kerajaan (NGO) Pink Triangle Foundation pada tahun 1998. Golongan transgender
ini didiskriminasi oleh masyarakat setempat (Teh, 1998 : Angela, 2013:
Cviklova, 2012).
Majlis Fatwa Kebangsaan 1989 mengisytiharkan perbuatan ini haram
(e-fatwa.gov.my). Disebabkan oleh fatwa ini, pihak berkuasa seperti pihak polis
boleh menangkap dan menghukum melalui mahkamah syariah. Disebabkan agama Islam ialah agama rasmi di Malaysia,
masyarakat memandang pandangan aib terhadap golongan ini. Implikasi
daripada ini isu ini, mereka mengalami diskriminasi, pandangan stereotaip,
kehidupan terumbang ambing, tidak diterima oleh keluarga dan masyarakat
(Cviklova, 2012). Akibat daripada implikasi ini, golongan transgender mengalami
penyisihan dan timbul masalah sosial seperti lari dari rumah, terlibat dalam
penyalahgunaan dadah dan bekerja sebagai pelacur (Wan Azmi Ramli, 1991; Teh,
2003). Teh (2004) mencadangkan agar kerajaan membenar dan mengizinkan agar
golongan ini diiktiraf dan dibenarkan melakukan pembedahan tukar jantina di
Thailand. Golongan ini juga mengalami penderaan seksual, keganasan oleh pihak
berkuasa ketika mereka ditangkap oleh pihak berkuasa (hrw.org).
Selain daripada masalah sosial, antara penyebab peningkatan penularan
penyakit HIV/AIDS disebabkan oleh golongan transgender. Disebabkan oleh masalah
sosial dan keganasan terhadap golongan transgender ini, sesetengah pihak cuba
untuk memperjuangkan nasib golongan transgender ini. Pada Oktober 2013, badan-badan
bukan kerajaan (COMANGO) menuntut pengiktirafan hak-hak berkaitan dengan Sexual Orientation and Gender Identity
(SOGI). Namun tuntutan ini ditentang oleh segenap masyarakat (Azril Mohd Amin,
2013). Namun, pada Januari 2014, Kementerian Dalam Negeri (KDN) telah mengharamkan
COMANGO kerana terdapat pertubuhan yang tidak berdaftar (Norlaili Abdul Rahman,
2014). Walau bagaimanapun, golongan transgender memenangi salah satu hak mereka
melalui Mahkamah Rayuan Putrajaya seperti yang telah dinyatakan sebelum ini.
Apakah penyebab yang menjadikan golongan ini sebegini? Penyebab berlakunya transgender
dikenal pasti berpunca daripada genetik dan biologi, faktor persekitaran dan
faktor psikologi. Pengkaji bahagian neurologi menyifatkan fenomena transgender wujud
disebabkan oleh terdapat beberapa bahagian otak yang berbeza daripada manusia
biasa. Selain itu, faktor kromosom, tindak balas kimia ketika berada dalam
rahim ibu, pengambilan hormon ketika dalam rahim dan faktor sosial yang dialami
oleh ibu ketika mengandung. Perkara ini dibincangkan oleh beberapa ahli saintis
Levay (1991), Allen dan Gorski (1992), Hamer (1992), Bailey, Pillard, Neale & Agyei (1993),
Swabb (2004) dan Hines, Brook dan Conway (2004). Namun begitu, Byne dan Parsons
(1993), menolak dengan alasan pembuktian para saintis itu lebih menjurus kepada
faktor persekitaran dan bukanlah faktor biologi.
Namun menurut Islam, setiap bayi yang dilahirkan adalah fitrah. Hal ini
dinyatakan dalam sebuah hadis,
Telah menceritakan kepada Abu Salamah bin Abdurrahman mengkhabarkan kepada
Abu Hurairah bahawasanya Abu Hurairah berkata ; Rasulullah SAW bersabda
‘Seorang bayi tidak dilahirkan ke dunia melainkan ia berada dalam kesucian
(fitrah).’
(Riwayat Sahih Muslim :4804)
Berdasarkan hadis di atas, hujahan daripada ahli saintis Barat ditolak. Hal
ini menjadikan faktor persekitaran dan didikan semasa kecil menyebabkan
kecenderungan transgender ke arah jantina yang berlawanan.
Pendekatan Pembangunan Insaniah
Boleh kah golongan transgender ini diselamatkan? Transgender berkaitan
dengan tingkah laku dan tingkah laku ada kaitan dengan akhlak. Akhlak berasal
daripada perkataan ‘khulq’ yang membawa maksud kepercayaan, keyakinan,
pegangan, sikap dan tingkah laku (Mustafa Hj Daud, 1999). Akhlak dari segi
istilah membawa maksud segala tingkah laku yang telah menjadi adat kebiasaan
seseorang.
Untuk mendidik jiwa menjadi akhlak yang baik, terdapat tiga elemen yang
mempengaruhi akhlak seseorang. Tiga elemen tersebut ialah fitrah, iman dan
nafsu. Fitrah berasal daripada perkataan ‘al-fathr’ bermaksud belahan (Mahani
Razali, Ramlah Jantan & Shahabuddin Hashim, 2003). Melalui perkataan ini
lahirlah perkataan yang membawa maksud penciptaan atau kejadian. Maksud
penciptaan ini mengumpulkan ciri-ciri semula jadi yang terdapat pada setiap
makhluk seperti yang telah ditetapkan oleh Allah SWT. Fitrah sememangnya satu
penciptaan daripada Allah SWT namun fitrah boleh berubah, boleh rosak dan boleh
menjadi lebih baik dengan tanggungjawab dan peranan ibu dan bapa sesebuah
keluarga. Jika pincang didikan ibu dan ayah, maka pincanglah fitrah seseorang
kanak-kanak tersebut.
Berdasarkan penerangan
di atas, salah satu penyebab transgender ini ialah didikan ibu dan ayah serta
keluarga sedari kecil. Namun, didikan dan tabiat ini boleh berubah apabila
berubahnya iman dan nafsu seseorang. Baik iman maka baiklah nafsu. Tinggi dan
rendahnya iman bergantung pada tingkat-tingkat nafsunya. Terdapat lima tingkat
iman iaitu iman taqlid, iman ilmu, iman ayan, iman haq dan iman haqiqat. Tingkat
iman yang paling rendah ialah iman taqlid iaitu iman orang yang mengikut-ikut
tanpa ilmu. Iman ilmu pula, iman yang dipunyai oleh orang yang berilmu namun
tidak beramal dengan ilmunya. Kedua-dua iman ini ialah iman yang paling rendah
dan tidak mampu untuk mengawal diri. Kedua peringkat iman ini setaraf dengan
tiga peringkat nafsu yang jahat iaitu nafsu ammarah, lawwamah dan mulhamah. Manusia
seharusnya mempunyai iman ayan, iaitu orang yang mempunyai ilmu dan beramal
dengan ilmu. Iman ilmu seiring dengan nafsu mutmainnah iaitu nafsu yang paling minimum yang diperlukan oleh
diri seseorang untuk menjadikan hati tenang. Iman tertinggi pula iman haq yakni iman yang benar
dan iman haqiqat, yang dipunyai para rasul dan seiring dengan tingkat nafsu
radhiah, mardhiyyah dan kamilah (Muhammad Syukri Salleh, 2003).
Kedua-dua iman dan nafsu ini memberikan kesan kepada jasad. Peningkatan iman dan pertahanan nafsu serta anggota yang lahir manusia dapat terhindar daripada terlibat dengan maksiat. Anggota tersebut adalah mata, telinga, mulut, tangan, perut, kemaluan dan kaki. Jika keseluruh tujuh anggota ini dapat dikawal, maka isu transgender tidak mungkin akan timbul. Transgender yang ingin berubah haruslah dipimpin dan dibimbing oleh masyarakat. Perubahan transgender untuk kembali kepada asal mereka boleh dilakukan dengan izin Allah SWT. Allah SWT berfirman dalam al-Qur'an yang bermaksud ;
"Sesungguhnya Allah tidak akan merubah nasib suatu kaum melainkan kaum itu sendiri yang merubah nasibnya'
(surah ar-Ra'd 13:11)
Rumusan
Kesimpulannya, masyarakat harus mengambil peranan dalam mengubah dan membetulkan kedudukan transgender di Malaysia. Golongan transgender juga harus diberi peluang untuk berubah dan harus dibimbing oleh masyarakat sekeliling tanpa diskriminasi dan pandangan stereotaip. Perubahan transgender ini menjadi tanggungjawab segenap lapisan masyarakat, bermula dari rumah (keluarga) sehinggalah pemimpin. Jika ianya berlanjutan, dibimbangi akan merosakkan akidah umat Islam di seluruh negara.
Rujukan.
Allen L.S & Gorski R.A (1992) Sexual orientation and the Size of the
Anterior Commissure in Human Brain. Proc
Natl. Acad Sci USA. Vol 89, Neurobiology
Angela M, Kuga Thas
(2013) No Right to Live? Malaysia’s Islam and Implications for Its Sexual
Minority Storytellers. Kertas
dibentangkan di 4th Global Conference on StoryTelling di Prague, Czech Republic
pada 21-24 Mei 2013.
Azril Mohd Amin (2013) Tuntutan-tuntutan COMANGO Untuk Proses Semakan Berkala Sejagat Malaysia 2013. Diases di http://azrilmohdamin.com/2013/09/18/tuntutan-tuntutan-comango-untuk-proses-semakan-berpenggal-sejagat-malaysia-2013/ pada 14 November 2014
Bailey J. M, Pillard R. C, Neale M. C & Agyei Y (1993) Hertable Factors. Influence sexual orientation in women. Acrh Gen Psychology
Azril Mohd Amin (2013) Tuntutan-tuntutan COMANGO Untuk Proses Semakan Berkala Sejagat Malaysia 2013. Diases di http://azrilmohdamin.com/2013/09/18/tuntutan-tuntutan-comango-untuk-proses-semakan-berpenggal-sejagat-malaysia-2013/ pada 14 November 2014
Bailey J. M, Pillard R. C, Neale M. C & Agyei Y (1993) Hertable Factors. Influence sexual orientation in women. Acrh Gen Psychology
Byne W. & Parson B (1993) Human Sexual Orientation : The Biologic Theories Reappraised. Archieve of General Psychiatry AMCAP Journal Vol 19 No 1
Cviklova L (2012) Advancement of Human Right Standard for LGBT people through the perspective of International Human right Law.[Versi Eletronik] Journal of Comparative Research in Anthropology and Sociology 3(2)
Hines M, Brook C & Conway G. C (2010) Androgen and psychosexual development : Core gender identity, sexual orientation and recalled childhood gender role behavior in women and men with congenital adrenal hyperlasia (CAH). The Journal of Sex Research.
Levay S (1991) A difference in hypothalamic structure between heterosexual and homosexual men. Science
Page J (2013) Transexual vs Transgender : Whats the Differents? The Gazette
Mahani Razali, Ramlah Jantan & Shahabuddin Hashim (2003) Psikologi Pendidikan. PTS Publication &Distributors
Mohammad Syukri Salleh (2003) 7 Prinsip Pembangunan Berteraskan Islam. Zebra Edition Sdn Bhd
Mustafa Hj Daud (1999) Tamadun Islam. Utusan Publication
Norlaile Abdul Rahman (2014) KDN Haramkan Comango kerana NGO tak berdaftar. http://malaysiagazette.com/nasional/kdn-haramkan-comango-kerana-ngo-tidak-berdaftar#axzz2qlg2YW4D. Di ases pada 15 Februari 2014
Stryker S (2008) Transgender History. Seal press (hlm 7-21)
Swabb D. F (2004) Sexual Differentiaton of
Human Brain Relevance for Gender Identity, Transexualism and Sexual
Orientation. Gynecological Endocrinology 19
Teh Y. K (2001) Mak Nyahs
(Male Transexuals) in Malaysia : The Influence of Culture and Religion On Their
Identity. International Journal of
Transexual Volume 5.
Teh Y. K (2008) Politics
and Islam. Factors Determining Identity & the Status of Male to Female
Transexuals in Malaysia in Martin F, Jackson P.A, Lelland M. M & Yue A, Asiapacifiqueer : Rethinking Genders and
Sexualities. University of Illinois (pp 85-99)
Teh Y.K (2002) The Mak Nyahs Malaysian Male to Female
Transexuals. Eastern Universities Press.
Teh Y. K (1998)
Understanding the Problems of Mak Nyahs (Male transexuals) in Malaysia. South East Research, 6(2) Published July (pp
165-180)
Teh Y. K (2002) The Male
to Female Transexuals in Malaysia : What should we do with them? Dibentangkan di 4th International Malaysian
Studies Conference; 3-5 August 2004, Universiti Kebangsaan Malaysia, Bangi
Wan Azmi Ramli (1991) Dilema Maknyah : Suatu Ilusi. Utusan
Publications & Distributiors Sdn Bhd
http://klxpress.com.my/?p=19995
http://www.hrw.org/ja/node/129380
http://www.hrw.org/ja/node/129380
http://www.e-fatwa.gov.my/fatwa-kebangsaan/muzakarah?page=30
http://www.e-fatwa.gov.my/fatwa-kebangsaan/isu-kekeliruan-jantina-congenital-adrenal-hyperplasia-dan-testicular-feminization-s